Stowarzyszenie Gmin Pojezierza Wałeckiego

Szlak czerwony im. IV Dywizji Piechoty

Szlak wiedzie przez tereny gmin: Człopa, Tuczno, Wałcz i Jastrowie.  Przebieg szlaku: Człopa – Załom – Pustelnia – Martew – Tuczno - Strzaliny – Zdbowo – Nakielno – Strączno – Wałcz – Ostrowiec – Zdbice – Nadarzyce – jezioro Karpiowe. Numer ZP-1135c.

Jest to szlak dostępny jako pieszy, nordic walking i rowerowy, znaczne odcinki również można przebyć autem. Rozpoczyna się w Człopie na przystanku PKS przy ul. Kolejowej, skąd kieruje się w stronę drogi krajowej nr 22 i wraz ze szlakiem żółtym przecina rzekę Cieszynkę. Leśną drogą nad brzegiem jeziora Kamień, a potem wzdłuż jeziora Załom wiedzie ku wsi Załom. Tu warto zwrócić uwagę na zespół pałacowo–parkowy z przełomu XIX i XX w. Podążając nadal w kierunku zachodnim szlak przebiega nad jeziorem Dubie, zbliża się do brzegów Cieszynki, by po krótkim odcinku zmienić kierunek i skręcić na północ. Dalej wśród lasów wiedzie w kierunku Pustelni. Parking w Pustelni może być miejscem odpoczynku. W okolicy Pustelni szlak przekracza Płociczną i wiedzie wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Płociczno, a później na wschód. Ponownie przekracza rzekę Płociczną, by zbliżyć się do jeziora Jamno, a wzdłuż jego brzegu kierować się na północny wschód. Po dotarciu w pobliże jeziora Martwia (Marta), trasa przez pewien czas wiedzie wzdłuż wschodniego brzegu jeziora, po czym (ciągle drogą śródleśną) kieruje się ku wsi Martew. W tej wsi warto zwrócić uwagę na zabytkowy kościół z 1680 r., kapliczkę oraz dwie piękne lipy – pomniki przyrody.

Do Tuczna szlak prowadzi najpierw śródleśną drogą asfaltową, potem wchodzi na drogę nr 177. W Tucznie warto zwiedzić kościół parafialny z XVI w. z ciekawym barokowym wyposażeniem i obejrzeć zamek Wedlów oraz zabytkowy młyn wodny. Dalej szlak wiedzie przez miasto, by skierować się ul. Staszica nad jezioro Liptowskie. Wzdłuż jeziora wiedzie drogą w kierunku Strzalin. W tej wsi warto zwiedzić zabytkowy kościół z XVII w. i skierować się na południe, by dojść do rezerwatu „Strzaliny koło Tuczna” oraz znajdujących się w pobliżu pozostałości umocnień Wału Pomorskiego na Wisielczej Górze. Zwiedzanie bunkrów jest jednak ograniczone ze względu na zimowanie tam nietoperzy. Część fortyfikacji została objęta zakazem wstępu od 15 września do 15 kwietnia.

Ze Strzalin szlak kieruje się do Zdbowa. W tej wsi uwagę przyciąga szachulcowy kościół z 1817 r. i mauzoleum rodziny Ree. Za Zdbowem szlak przecina tory kolejowe i wiedzie do kolejnej miejscowości – Mączna, gdzie warto zwrócić uwagę na zabytkowy park dworski z XIX w. Z Mączna szlak wiedzie najpierw drogą asfaltową, a potem leśną w kierunku Nakielna (godny uwagi neogotycki kościół z 1880 r. oraz chałupa podcieniowa) i jeziora Bytyń Wielki (rezerwatu przyrody). To największe na Pojezierzu Wałeckim jezioro warte jest tego, by nad nim dłużej odpocząć, a możliwości noclegu jest w Nakielnie sporo.

Dalej szlak wiedzie południowym krańcem Zatoki Nakielskiej jeziora Bytyń, następnie od północy mija jezioro Smolno, podąża południowo-wschodnim brzegiem jeziora Smolno Wielkie, i obok jeziora Mielno (Zielno) dociera do wiaduktu kolejowego. Kolejnym odcinkiem trasy jest północny brzeg jeziora Raduń. Szlak prowadzi do mostu wiszącego, przez który dociera się do Centralnego Ośrodka Sportu (tu można zrobić przerwę na odpoczynek). Następnie szlak kieruje się w stronę cmentarza wojennego, by potem znowu brzegiem jeziora Raduńskiego i ulicami Wałcza dotrzeć do ul. Południowej, na przedłużeniu której znajduje się skansen Grupa Warowna Cegielnia. W Wałczu warto zaplanować dłuższy pobyt i nocleg, zwiedzić tutejsze zabytki i ruszyć dalej. Za skansenem szlak skręca na północ wzdłuż wschodniego brzegu jeziora Chmiel Duży i Mały Chmiel, by doprowadzić do wiaduktu, a następnie szosy Wałcz–Ostrowiec.

Po minięciu północną stroną Jeziora Ostrowieckiego Dużego, przebyciu mostku (uwaga: bywa zniszczony) na rzece Dobrzycy, szlak wiedzie zachodnim brzegiem jeziora Łubianka, a potem leśną drogą dociera do jeziora Smolno. Tu warto zwrócić uwagę na kolejne bunkry i słynny Przesmyk Śmierci, czyli miejsce zaciętych walk w czasie II wojny światowej. Stąd szlak kieruje się do Zdbic – tu warto zwiedzić skansen bojowy i pozostałości umocnień Wału Pomorskiego, a w samej wsi neogotycki kościół. Można też spędzić tu dłuższy czas, zatrzymując się w którymś z gospodarstw agroturystycznych. Ze Zdbic szlak prowadzi nad jezioro Dobre, a potem Karpiowe. Przy jeziorze Dobre widoczne są pozostałości kolejnego bunkra. Stąd szlak kieruje się w stronę Nadarzyc, gdzie w okolicach znajdują są potężne umocnienia Wału Pomorskiego i stalagu – obozu jenieckiego, obozu przejściowego i obozu pracy. W Nadarzycach szlak kończy swój bieg.