Ateny Wałeckie mają długą i ciekawą historię – założone w XVII wieku jako kolegium jezuickie. Było ośrodkiem nauki sławnym nie tylko w najbliższym regionie. Okresem największej świetności tej szkoły był przełom XVII i XVIII w., wówczas jednocześnie pobierało nauki ponad 200 uczniów. O wysokim poziomie nauczania świadczy fakt, że  to właśnie gimnazjum wybierała nawet protestancka młodzież z Wielkopolski, Brandenburgii i Pomorza. Wtedy szkoła zyskała dumne miano "Aten Wałeckich". Natomiast w czasach zaborów było regionalnym centrum walki o polskość.

 Ateny Wałeckie  wzniesione zostały w stylu późnego baroku w latach 1798 – 1805, pierwotnie zaprojektowane na rzucie litery „L”, skrzydło zachodnie dobudowano w 1959 r. Szczególnie warta uwagi jest aula, bogato zdobiona m.in. portretami ściennymi przedstawiającymi ważniejsze postacie nauki i kultury europejskiego Oświecenia, wykonane w III ćw. XIX w.